671 SAYILI KHK’DE YER ALAN İNFAZ İNDİRİMİ VE DENETİMLİ SERBESTLİK TEDBİRİ HAKKINDA

Resmi Gazete’de yayımlanan 671 Sayılı Kanun Hükümde Kararnameyle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a eklenen geçici maddeyle;

'' Geçici Madde 6 – (Ek: 15/8/2016-KHK/671/32 md.)

1/7/2016 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından; 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun kasten öldürme suçları (madde 81, 82), üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçları, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlar (madde 102, 103, 104, 105), uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu (madde 188) ve İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar hariç olmak üzere, bu Kanunun;

a) 105/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan “bir yıl”lık süre “iki yıl”,

b) 107 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “üçte iki”lik oran “yarısı”, olarak uygulanır.'' içeriğine haizdir.

Yani, 1 Temmuz 2016 tarihine kadar işlenen suçlar nedeniyle mahkûm veya mahkûm olacaklar bakımından iki önemli düzenleme yapılmaktadır.

-Birincisi, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 105/A’DAKİ KOŞULLU SALIVERİLMEYE DAİR “BİR YIL”, “İKİ YILA” ÇIKARILMIŞTIR.

Buna göre; koşullu salıverilmesine iki yıl veya daha az süre kalan iyi hâlli hükümlülerin cezalarının, koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmı, denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edilebilecektir. Diğer ifadeyle, bir yıl erken tahliye olacaklarıdır.

-İkinci düzenleme Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 107. maddesinde düzenlenen koşullu salıvermeye ilişkindir.

107. maddenin ikinci fıkrasına göre, süreli hapis cezalarına mahkûm edilmiş olanlar, cezalarının “üçte ikisini” infaz kurumunda çekmeleri halinde koşullu salıverilmeden yararlanabilmektedir. KHK’da yapılan düzenlemeyle “ÜÇTE İKİLİK (2/3)” ORAN, “YARISINA (1/2)”YE İNDİRİLMEKTEDİR.

Açıklamalara ilişkin olarak Yargıtay Kararlarından bahsetmek gerekir ise;

Buna göre, süreli hapis cezalarına mahkûmlar, cezalarının 1/2’sini infaz kurumunda çektikleri takdirde, koşullu salıvermeden yararlanabilecektir. Ancak aşağıdaki suçları işlemiş olanlar bu düzenlemenin kapsamı dışındadır. Bu suçlar şunlardır:

a) Kasten öldürme (madde 81,82);

b) Altsoya, üstsoya, eşe veya kardeşe ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumunda bulunan kişiye karşı işlenen kasten yaralama VEYA (kanun metninde ''ve'' olarak ifade edilmiş- tartışmalı) neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçları;

c) Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar (madde 102,103,104,105)

d) Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar (madde 132,133,134,135,136,137,138);

e) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal veya ticareti (madde 188);

f) Devletin güvenliğine karşı suçlar;

g) Anayasal düzene karşı suçlar;

h) Milli savunmaya karşı suçlar;

ı) Devlet sırlarına karşı suçlar ve

i) Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar.

Belirtmek gerekir ki, suçun 01.07.2016 tarihinden önce işlenmiş olması yeterlidir, mahkûmiyet daha sonraki bir tarihte gerçekleşse bile, hükümlü KHK’de düzenlenen denetimli serbestlik ve koşullu salıverilme hükümlerinden yararlanabilecektir.

Adli Para Cezası Alanların Durumu: Adli para cezasına mahkûm olanlar, her halükarda adli para cezasını ödemek zorundadırlar, hiçbir şekilde 671 sayılı KHK’den yararlanamazlar. Adli para cezası mahkûmiyeti, ister doğrudan verilmiş olsun ister hapis cezasıyla birlikte isterse hapis cezasından çevrilmiş olsun KHK’den yararlanamaz. Bir hükümde hem adli para cezası hem de hapis cezası varsa adli para cezası ödendikten veya ceza herhangi bir şekilde infaz edildikten sonra hapis cezası için KHK’den faydalanılabilir.

Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu: Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (TCK md 87)”, 671 sayılı KHK metninin hukuki yorum teknikleriyle analiz edilmesi halinde denetimli serbestlik yasası ve koşullu salıvermeden yararlanmaktadır. Ancak, Adalet Bakanlığı yaptığı açıklamada; 671 sayılı KHK’de “…ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu” olarak geçen ifadeyi “veya neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu” olarak değiştirerek uygulamada karışıklığa yol açmıştır. Adalet Bakanlığı’nın KHK’de geçen bir noktalama işaretinin yerini dahi değiştirme yetkisi yoktur. KHK böyle değiştirilmiş olunca da eşe, altsoy, üstsoy veya beden ve ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenmese bile TCK md. 87 tümüyle kapsam dışı kalmaktadır. Uygulamada bazı infaz savcılıklarının TCK md. 87’yi de 671 sayılı KHK’den yararlandırarak hükümlüleri şartlı tahliye ettiği bilgileri gelmektedir. Bu nedenle, gerek infaz savcılıklarına başvurarak, gerekse infaz savcılıklarının red kararlarına itiraz ederek hukuki sürecin işletilmesi gerekir.

Suçta Tekerrür Halinde Uygulama: Mükerrerlere özgü infaz rejimi uygulanan hükümlüler, 671 sayılı KHK kapsamında getirilen cezanın 1/2 infazına ilişkin infaz rejiminden yararlanamazlar, tekerrür halinde infaz oranı 3/4’tür. Ancak, suçta tekerrür hükümleri uygulanan hükümlüler, aynı yasa kapsamında yer alan 2 yıllık denetimli serbestlik tedbiri uygulamasından yararlanabilirler.

Suça Teşebbüs, Azmettirme, Yardım Etme: Tüm bu haller suçu iştirak halleridir. KHK’de yer alan “düzenlemeden yararlanamayacak suçlara” teşebbüs edilmesi, azmettirilmesi veya yardım edilmesi hallerinde veya kapsam dışı bırakılan suçun olası kast ile işlenmiş olması halinde de KHK’de düzenlenen şartlı tahliye veya denetimli serbestlik uygulamasından yararlanılamaz. Yani kapsam dışı bırakılan suçlara iştirak edenler de 671 sayılı KHK’deki düzenlemeden yararlanamayacaktır.

Taksirli Suç ve Olası Kast Halleri: Taksirli suçlar, KHK’de yer alan her türlü hak ve düzenlemeden yararlanabilir. Örneğin, taksirle adam öldürme suçu işleyenler (örn, trafik kazası ile ölüm) KHK’den yararlanabilir. Olası kast açısından özel bir düzenleme yoktur. İşlenen suç, TCK’da hangi maddeyi ihlal ediyorsa KHK’den yararlanıp yaralanmayacağı bu maddeye göre belirlenir. Örneğin, olası kast ile neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu (TCK 87. madde) işlenmiş olması halinde KHK’den yararlanılamaz. Ancak, TCK md. 86/1 kapsamında olası kast ile kasten yaralama suçu işlendiğinde hükümlünün KHK’den yararlanma hakkı var.

Yakalamalı Hükümlülerin Durumu: 01.07.2016 tarihinden önce suç işleyip de ceza mahkûmiyeti olan ve infaz savcılığı tarafından gönderilen davetiye uymayarak teslim olmayan veya haklarında doğrudan yakalama kararı çıkartılan hükümlüler, cezasını çekmek üzere ne zaman teslim olurlarsa olsunlar, 671 sayılı KHK infaz indirimi ve denetimli serbestlik yasası uygulamasından yararlanırlar.

Tutuklu/Tutuksuz Yargılaması Devam Eden Sanıkların Durumu: Yargılaması devam eden sanıklar, suçun 01.07.2016 tarihinden önce işlenmiş olması kaydıyla KHK’den yararlanırlar. Yargılamanın aşaması ne olursa olsun, ceza mahkûmiyeti ne zaman kesinleşirse kesinleşsin 671 sayılı KHK’de yer alan infaz indirimi ve denetimli serbestlik tedbiri sanıklara uygulanır.

Tahliye Hesaplama Metodu: Birden fazla hapis cezası varsa tüm cezalar toplanarak, toplam cezanın 1/2’si bulunur. Bu cezadan 2 yıl denetimli serbestlik tedbiri düşüldüğünde kalan süre mahkûmun şartlı tahliye olabilmesi için cezaevinde kalması gereken süredir. Örneğin, 12 yıl hapis cezası alan birinin koşullu salıverilme ve şartlı tahliyesi şöyle hesaplanır: 12 yıl hapis cezasının 1/2’si 6 yıldır. 6 yıl hapis cezasından 2 yıllık denetimli serbestlik süresi düşülür, böylece bu mahkûmun 4 yıl cezaevinde kalması gerekliliği sonucuna ulaşılır.

671 sayılı KHK uygulamasına örnekler vermek gerekirse;

a) 3 yıl hapis cezasına mahkûm olanlar, cezaevinde 2-3 gün kalıp iyi halli olmak kaydıyla derhal tahliye edilecektir.

b) Kasten işlenen suçlardan 4 yıl veya altı hapis cezasına mahkûm olanlar, cezalarının 1/10’unu, yani 4 ay 24 gün kalmak ve iyi halli olmak kaydıyla derhal tahliye edilecektir. Taksirli suçlarda, düzenlemeden yararlanabilmek için 2-3 gün açık cezaevinde kalmak yeterlidir

c) Kasten veya taksirle işlenen suçlarda, 5 yıl ceza alan bir mahkûm, 6 ay cezaevinde kalmışsa koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik uygulanarak tahliye edilecektir.

d) 6 yıl ceza alan bir mahkûm, 1 yıl cezaevinde kalmışsa; 7 yıl ceza alan mahkûm 1,5 yıl cezaevinde kalmışsa; 8 yıl ceza alan mahkum 2 yıl cezaevinde kalmışsa; 9 yıl ceza alan mahkum 2 yıl 6 ay cezaevinde kalmışsa; 10 yıl ceza alan mahkum 3 yıl cezaevinde kalmışsa koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik hükümleri uygulanarak tahliye edilir.